Haas en van Brero
Op 1 januari 1901 richtten de 29-jarige Klaas de Haas en de 26-jarige Alexander van Brero in Amsterdam de firma De Haas en Van Brero op. Ze begonnen hun onderneming als een groothandel in schoonmaakmiddelen. Het bedrijf groeide snel, en al snel zochten ze naar een grotere locatie om verder uit te breiden.
In april 1908 vonden ze die kans in Apeldoorn. Ze kochten een voormalige steenfabriek aan de Waterloseweg en startten daar met de productie van zeep. Deze verhuizing markeerde het begin van een nieuwe fase in de ontwikkeling van hun bedrijf, dat sindsdien in Apeldoorn is gevestigd.
De eerste jaren in Apeldoorn waren veelbelovend. In 1914, bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, had het bedrijf al een aanzienlijke omzet bereikt, niet alleen in Nederland, maar ook in België. Tijdens de oorlogsjaren breidde de fabriek haar productassortiment uit met Condorhuishoudzeep en later ook toiletzeep, waarvan de Carlton Old Lavender een van de bekendste producten werd.
In 1924 werd het bedrijf omgedoopt tot N.V. Zeepfabrieken v/h De Haas en Van Brero, met De Haas en Van Brero als directeuren. Zeepmerken zoals Swift, Edelweiss, Condor en Reinal werden wereldwijd afgezet. Dit succes werd voor een deel gerealiseerd door opvallende reclamecampagnes en spaaracties, zoals het populaire voetbalboek Goal, geschreven door de bekende sportverslaggever Leo Pagano. Dit boek kon worden bemachtigd door het sparen van voetbalplaatjes uit de verpakkingen van zeepproducten. Naast dergelijke promoties werden ook schrijfvellen voor scholen met reclameopdruk, een cadeauspaarsysteem, een liedjesboek en diverse advertenties geïntroduceerd.
Klaas de Haas overleed op 19 mei 1928 op 57-jarige leeftijd. Zijn dood was een groot verlies voor het bedrijf, dat in die tijd al een aanzienlijke impact had op de Nederlandse zeepmarkt. Na het overlijden van De Haas bleef Alexander van Brero de leiding van het bedrijf voortzetten. Vanaf 1937 werd hij bijgestaan door zijn zoon Alexander Johannes van Brero.
De oude heer Theodoor George Flögel, een van de bekendste zeepzieders van Europa, was vanaf 1916 als bedrijfsleider in dienst en heeft een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van de producten. Tot aan zijn overlijden in 1938 heeft hij zijn krachten aan het bedrijf gegeven.
Het bedrijf kende moeilijke oorlogsjaren, wat een zware druk op de productie legde. Van 1940 tot 1945 had de fabriek te maken met tekorten aan grondstoffen en problemen met de bezetters. Zelfs tijdens de hongerwinter van 1944-1945 bleef de fabriek functioneren, zij het voornamelijk met de productie van kachelblokken in plaats van zeep. In die moeilijke tijd fungeerde de fabriek als voedseldepot voor de grote zendingen meel, suiker, biscuit en koffie, die van overzee werden aangevoerd en over de Veluwe werden verspreid.
In 1952, op 79-jarige leeftijd, stopte ook Alexander van Brero met zijn werkzaamheden. De fabriek bleef echter functioneren tot het eind van de jaren ’50, toen Unilever het bedrijf overnam. In de jaren ’60 werden de productielijnen gesloten, en in 1982 werd het fabriekscomplex gesloopt om plaats te maken voor het nieuwbouwproject ‘Het Witte Dorp’
