AI-reconstructie: de Beekstraat met een lijkwagen
In het Apeldoorn van de late 19e eeuw, een dorp in ontwikkeling, vestigden zich vele kleine ondernemers die hun vak combineerden met andere werkzaamheden. Zo ook Herman Denekamp, een schoenmaker van beroep, die op 1 mei 1880 in het huwelijk trad met Reintje Reinders, een dienstbode. Ze betrokken een woning in de Eierstreek, waar hun eerste kinderen werden geboren.
De dood kwam onverwacht en hard binnen in hun jonge gezin. Dochter Hendrika, geboren op 10 januari 1887, overleed op slechts tweejarige leeftijd. Het verlies bracht niet alleen verdriet, maar zette ook iets in beweging. De confrontatie met het sterven wakkerde bij Herman en Reintje het idee aan om een eigen begrafenisonderneming te beginnen. Vanuit praktische én menselijke overwegingen: Apeldoorn groeide, en daarmee ook de behoefte aan zorgvuldige, betrouwbare uitvaartbegeleiding.
Oprichting aan de Beekstraat
Kort hierna verhuisde het gezin naar Beekstraat 32. Deze plek zou het hart worden van wat officieel in 1890 werd opgericht als de Apeldoornsche Begrafenis Onderneming, met Herman als aanspreker en Reintje als degene die de praktische zorg op zich nam: het ontvangen van nabestaanden, het verzorgen van kleding en bediening tijdens de plechtigheid. De combinatie met zijn schoenmakerswerk was voor Herman goed te doen. Dood en leven, arbeid en rouw, vermengden zich in dit huis.
De onderneming had in de beginjaren een eenvoudig karakter. Er werd gewerkt vanuit het woonhuis, zonder aparte bedrijfsruimte. Toch onderscheidde het bedrijf zich al snel. Herman stond bekend om zijn zorgvuldigheid, kalmte en het fatsoen waarmee hij met nabestaanden omging. In advertenties prees hij zich aan met woorden als “nette bediening”, “billijk tarief” en “beleefd aanbevelend”, en later zelfs met een “lijkauto beschikbaar”, wat in die tijd nog een luxe was. In de jaren twintig beschikte de onderneming over telefoonnummer 499, een teken dat men met de tijd meeging.
De volgende generatie
Herman en Reintje kregen in totaal tien kinderen, van wie de meesten hun eigen weg kozen in het leven. Zo werd zoon Herman timmerman, Hendrik kleermaker, Johan elektricien en Abraham typograaf. De meesten werkten als kind nog even mee in het familiebedrijf, maar vonden het omgaan met de dood vaak te zwaar.
Na Hermans overlijden op 17 oktober 1925, op 69-jarige leeftijd, kwam het voortbestaan van het bedrijf even op losse schroeven te staan. Maar Reintje, toen al 66 jaar, zette met vaste hand het werk van haar man voort. Ze deed dat niet alleen: haar zoon Antoon, die op dat moment nog thuis woonde, werd als bedrijfsleider geïntroduceerd. In advertenties werd voortaan gesproken van “Wed. H. Denekamp & Zn.” – een duidelijke verwijzing naar de overgang van de ene naar de volgende generatie.
Antoon Denekamp: traditie en vernieuwing
Antoon, geboren in 1900, nam de leiding over het bedrijf over in een tijd die veel veranderingen met zich meebracht. In november 1930 trouwde hij op 30-jarige leeftijd met Froukje van Wier, die ook een actieve rol in het bedrijf ging spelen. Ze bleven aan de Beekstraat wonen, waar het bedrijf in stand werd gehouden, ondanks de moeilijke economische omstandigheden van de jaren dertig.
Onder zijn leiding bleef het bedrijf herkenbaar in het dorp, al kwam er nooit een grote uitbreiding. De onderneming bleef kleinschalig, persoonlijk en geworteld in de gemeenschap. Reden hiervoor was dat Antoon naast deze onderneming ook timmerman was.
Het einde van een tijdperk
Na het overlijden van Reintje op 2 maart 1943, op 83-jarige leeftijd, kwam het bedrijf feitelijk stil te liggen. Hoewel op papier alles nog liep, was het zonder haar inzet niet meer hetzelfde. Antoon bleef wel aan de Beekstraat wonen met zijn vrouw en kinderen, maar de begrafenisonderneming werd niet voortgezet als actieve dienst.
