Vivo Van Rijswijk’s Levensmiddelen

In 1904 begon Johannes Cornelis van Rijswijk in Apeldoorn zijn eigen handel in groente en fruit. Hij werkte aanvankelijk vanaf de Oranjestraat, waar hij verse producten direct aan klanten verkocht. In een tijd waarin de meeste mensen hun eten nog dagelijks inkochten, wist hij door kwaliteit en persoonlijke aandacht snel een vaste klantenkring op te bouwen.

Rond 1909 verhuisde Johannes zijn bedrijf naar de Asselsestraat 38, destijds nog bekend als nummer 458. Het werd een echte buurtwinkel, al snel bekend als de “Volkswinkel”, omdat iedereen er welkom was en de prijzen laag bleven. Naast groenten, fruit en aardappelen verkocht Johannes ook mest aan tuiniers in de omgeving.

Hij was getrouwd met Reintje Dekker, wier broer Siebes Dekker naast hen op nummer 36 een meubelzaak opende. De familie woonde en werkte hecht samen in deze levendige straat, maar het leven kende ook verdriet: in mei 1922 overleed hun moeder, Jannetje Kers.

Uitbreiding en bekendheid

In de jaren twintig groeide de winkel uit tot een volwaardige kruidenierszaak. Naast koloniale waren kwamen er boter, kaas en eieren in het assortiment, evenals seizoensproducten zoals kerstbomen in december. Johannes maakte reclame met feestelijke etalages en opvallende geschenken voor vaste klanten, zoals rijkversierde wandkalenders.

Bezorging aan huis door loopjongens kostte vijftien cent extra. Personeel werd aangenomen en ook dienstmeiden hielpen mee in de winkel. De zaak liep goed, en in 1925 werd de naam gewijzigd in J.C. van Rijswijk & Zn., waarmee duidelijk werd dat ook de volgende generatie betrokken raakte bij het bedrijf.

Verhuizing naar Asselsestraat 54

In 1932 verhuisde de winkel naar Asselsestraat 54. Het nieuwe pand werd volledig verbouwd en voorzien van een ruim pakhuis. Het assortiment bleef breed: aardappelen in verschillende soorten, citrusvruchten, noten, groenten in blik en vers, appels en peren, maar ook koek, chocolade en hagelslag.

De winkel deed mee aan acties van de winkeliersvereniging, waarbij prijzen werden verloot om de straat extra onder de aandacht te brengen. In de etalage werden zomers prachtige fruitpresentaties met tropische fruitsoorten getoond. Zoon Adriaan begon op de Asselsestraat 52 een beddenzaak en later op nummer 56 (naast de kruidenierswinkel) een tapijtenzaak.

Familiebedrijf en groei

Er werden filialen geopend, onder meer aan de Hoofdstraat, Asselsestraat 56 en de Kweekweg. De kinderen namen steeds meer taken op zich en werden voorbereid op het overnemen van de zaken. Loopjongens bezorgden bestellingen aan huis en verdienden hiervoor twee gulden per week.

Sommige gezinnen leverden er ook limonade aan, en kinderen die boodschappen deden, mochten vaak voor het overgebleven kleingeld losse snoepjes uitzoeken. Ook praktische discretie hoorde bij de service: voor bepaalde aankopen, zoals maandverband, kreeg men een speciaal zakje zodat niet de hele buurt kon zien wat er gekocht was.

Vele klanten kwamen er dagelijks, vaak met een boekje waarin alle aankopen werden opgeschreven om op zaterdag af te rekenen. De winkel stond bekend om de vriendelijke sfeer, waar vaste klanten zich thuis voelden.

Het leven na het overlijden van de oprichter

Begin 1936 overleed Johannes Cornelis van Rijswijk op 58-jarige leeftijd. Zijn weduwe Reintje zette de zaak voort met hulp van haar kinderen. De winkels bleven goed draaien, en het assortiment werd steeds aangepast aan de wensen van de klant.

Tijdens de bezettingsjaren werd het steeds lastiger om aan voldoende producten te komen. Desondanks bleven de winkels open. Het pakhuis werd deels verhuurd om extra inkomsten te genereren, De familie bleef inventief om de klanten van dienst te zijn, al was het aanbod soms beperkt.

Na de bevrijding werd de winkel weer volledig bevoorraad en kreeg het bedrijf een nieuwe naam: Van Rijswijk’s Levensmiddelen. Het assortiment werd uitgebreid met onder meer snoep en chocolade-eieren.

In 1955 overleed Reintje Dekker. De zaak werd voortgezet door dochter Jannetje van Rijswijk, die de hoofdvestiging aan de Asselsestraat 54 leidde. Het bleef een winkel met een breed aanbod, van kruidenierswaren tot luxeartikelen.

Modernisering en zelfbediening

De jaren vijftig en zestig waren een tijd van verandering in de detailhandel. In 1966 werd het bedrijf omgezet in een vennootschap onder firma: Vivo Van Rijswijk Zelfbediening. Jannetje werkte samen met Roelof Kok. De overstap naar zelfbediening betekende dat klanten voortaan zelf hun boodschappen uit de schappen pakten, een modern concept voor die tijd.

Het assortiment bleef vertrouwd: kruidenierswaren, beperkt textiel, huishoudelijke artikelen en gebruiksgoederen. Toch bleef de service persoonlijk, en veel klanten bleven vaste bezoekers, soms jarenlang.

Op zaterdagochtend bracht meneer Kok van de winkel bij veel klanten persoonlijk de boodschappen thuis. Voor de kinderen had hij dan vaak een kleine traktatie, zoals een koetjesreep. Dit versterkte het gevoel van een buurtwinkel die niet alleen om handel draaide, maar ook om persoonlijke aandacht en verbondenheid met de klant.

Laatste jaren en sluiting

De winkel bleef jarenlang een vast onderdeel van het straatbeeld in de Asselsestraat. Beide vennoten mochten zelfstandig beslissingen nemen, maar voor grote aankopen of ingrijpende veranderingen was overleg verplicht.

In de jaren zeventig werd het echter steeds moeilijker om te concurreren met de grote supermarktketens die met lage prijzen en ruime openingstijden veel klanten trokken. Op 31 oktober 1980 werd de winkel opgeheven. Daarmee kwam een einde aan ruim 75 jaar handel, waarvan meer dan 70 jaar in de Asselsestraat.