We gaan terug naar het einde van de 19e eeuw. Apeldoorn herstelt zich van een ramp die het hart van de stad heeft getroffen: de verwoestende kerkbrand van 1890. Drie jaar zijn verstreken sinds het vuur de oude kerk in de as legde. In het jaar 1892 is het dan eindelijk zover: de Nieuwe Kerk aan de Loolaan opent haar deuren. Wat eraan voorafging, leest u in dit bericht van toen.
Ontwerpwedstrijd na de brand
De Nieuwe Kerk in Apeldoorn, die drie jaar geleden door brand werd verwoest, is na een roerige periode eindelijk klaar voor gebruik. Na de brand moest er een nieuwe kerk komen, en hiervoor werd een ontwerpwedstrijd uitgeschreven. Het project mocht niet meer dan 170.000 gulden kosten. De vakjury, bestaande uit drie ervaren architecten, koos voor het ontwerp van Paul du Rieu, maar de kerkvoogden hadden hun oog laten vallen op het ontwerp van Jan Verheul.
Een strijd om het ontwerp
Deze keuze leidde tot een hoop gedoe, en daarom werd Pierre Cuypers, een van de bekendste kerkenbouwers van Nederland, gevraagd om een onafhankelijk oordeel te geven. Hij koos verrassend genoeg voor het ontwerp van een jonge architect: Hendrik Petrus Berlage. Toch bleven de kerkvoogden bij hun oorspronkelijke keuze, en uiteindelijk werd Verheul de architect van de nieuwe kerk.
De eerste steen door prinses Wilhelmina
De bouw van de kerk begon officieel op 16 juli 1891, toen Koningin Wilhelmina, destijds nog prinses van tien jaar oud, in het bijzijn van haar moeder Koningin-Regentes Emma de eerste steen legde. Een bijzonder detail: veel bakstenen van de afgebrande kerk werden opnieuw gebruikt, een tastbare verbinding tussen oud en nieuw.
Architectuur met koninklijke allure
Het nieuwe kerkgebouw, ontworpen door Verheul, is gebouwd in renaissancestijl en heeft een ruitvormige plattegrond. De kerk staat prominent aan de Loolaan, met een aparte ingang voor koninklijke bezoekers. De slanke toren is 62 meter hoog en draagt op 40 meter hoogte de wijzerplaten van het uurwerk.
Licht, ruimte en zicht voor iedereen
Binnenin is veel aandacht besteed aan een lichte en vriendelijke sfeer. De kerk heeft de vorm van een Grieks kruis en biedt plaats aan 1800 mensen, die vanaf iedere plek goed zicht hebben op de preekstoel. Overdag zorgt het gebrandschilderde glas voor een kleurrijk spel van licht, terwijl ’s avonds gaskronen de ruimte sfeervol verlichten.
De preekstoel en koninklijke bank als blikvangers
De preekstoel en de koninklijke bank zijn ware blikvangers, beide uitgevoerd in Hollandse renaissancestijl. De preekstoel is rijk versierd en vervaardigd uit eikenhout. De bank biedt ruimte aan het koninklijke gezelschap en hun gevolg en straalt stijl en waardigheid uit.
Een nieuw begin voor de gemeenschap
Na drie jaar van bouwen en voorbereiden staat de Nieuwe Kerk eindelijk klaar om haar rol in de gemeenschap te hervatten. Een gebouw dat niet alleen mooi en functioneel is, maar ook het resultaat van een bewogen geschiedenis, architectonisch debat en koninklijke betrokkenheid.
