AI-reconstructie: Freek in zijn werkplaats aan de Trekweg
In 1959 vestigde de toen 29-jarige Freek van Druten zich in Apeldoorn. Hij kwam te wonen aan de Trekweg 12, een zijweg van de Deventerstraat die uitmondde in de bocht van de Sluisoordlaan. De Trekweg was in die tijd een straat met vrijstaande woningen, maar ook opvallend veel bedrijvigheid. Zo woonde er de familie Kulk, bekend als de schaatsenslijpers van de buurt, had de familie Lok er hun autorijschool, runde de familie Pol een klompenmakerij en werkten de gebroeders Loch in hun houtdraaierij.
Tussen deze ambachten en kleine ondernemingen bevond zich op nummer 12 de schoenmakerij van Freek. In november van dat jaar opende hij er zijn eigen zaak, eenvoudig en herkenbaar genaamd Schoenmakerij F. van Druten. Het was een ambachtelijk bedrijf waar men terechtkon voor het herstellen van schoenen én voor het kopen van schoenaccessoires zoals veters, borstels en schoencrème. Had je iets met je schoenen? Dan kon Van Druten je altijd helpen.
Het huis en de werkplaats
Het pand had een klassieke uitstraling met een hoge, steile puntgevel en donkerrode bakstenen. Op de begane grond viel de erker aan de rechterzijde direct op, die het voorhuis veel licht gaf. Links daarvan bevond zich de voordeur, met een klein afdakje waar klanten werden ontvangen.
Aan de achterzijde van het huis bevond zich een aanbouw die dienstdeed als werkplaats. Hier bracht Freek het grootste deel van zijn dagen door. De ruimte was gevuld met houten werkbanken, leren riemen, dozen vol veters en metalen kistjes met kleine onderdelen. Via een pad langs de zijkant van het huis konden vaste klanten rechtstreeks naar de werkplaats komen.
Een bijzonder huwelijk
Enkele jaren na zijn vestiging trouwde Freek met Johanna Rijsdorp, liefkozend Jopie genoemd. Jopie was geboren en getogen in Apeldoorn, de reden dat Freek in Apeldoorn kwam te wonen. De twee hadden een bijzondere overeenkomst: zowel Freek als Jopie waren doofstom, wat betekent dat zij vanaf hun geboorte zowel niet konden horen als niet konden spreken. Toch vormde dit voor hen geen belemmering om samen een leven op te bouwen. Ze communiceerden met gebaren, geluiden en vooral veel begrip voor elkaar.
Hun samenwerking in de zaak was vanzelfsprekend. Jopie hielp in de winkel, onderhield contact met vaste klanten en zorgde voor orde en netheid. Hun geloof gaf hen houvast en kracht, en speelde een centrale rol in hun leven.
Het ambacht
In de jaren zestig tot en met tachtig was een schoenmaker in de buurt nog onmisbaar. Mensen lieten hun schoenen repareren in plaats van nieuwe te kopen, en vakmanschap werd gewaardeerd. Freek stond bekend om zijn precisie. Gescheurde naden, versleten zolen of kapotte ritsen, alles kreeg in zijn handen een tweede leven.
Wanneer klanten binnenkwamen met afgetrapte schoenen, kon Freek hier helemaal los overgaan. Hij schreeuwde, lachte en maakte drukke gebaren, waarbij zijn mimiek soms nog sterker sprak dan woorden ooit hadden gekund. Voor volwassenen was dit vaak vermakelijk, maar kinderen wisten soms niet goed wat ze met hem aan moesten. Sommigen waren zelfs een beetje bang voor hem, tot ze zagen hoe vriendelijk en behulpzaam hij eigenlijk was. Hoe heftig zijn reactie soms ook leek, hij maakte er altijd weer iets van dat bijna als nieuw terugging naar de klant.
De werkplaats achter het huis was zijn domein. Hier klonk het ritmische tikken van hamers, het zachte gezoem van de naaimachine en soms het ratelen van de slijpmolen. In de vitrines in de winkel stonden potjes schoencrème, netjes gerangschikt op kleur, naast borstels en andere onderhoudsartikelen. Klanten kwamen niet alleen voor reparaties, maar ook voor onderhoudsproducten en advies. Al gingen deze klanten soms verwarder naar huis dan dat ze gekomen waren…
Einde van een tijdperk
Na ruim veertig jaar onafgebroken werken besloot de toen 60-jarige Freek op 31 december 2001 de deuren van zijn schoenmakerij te sluiten. Zijn vrouw Jopie had op dat moment de AOW-leeftijd bereikt, waardoor zij samen konden stoppen. De tijden waren veranderd; schoenen werden goedkoper geproduceerd en vaker vervangen in plaats van hersteld. Toch bleef Freek wonen aan de Trekweg 12, omringd door de herinneringen aan zijn vak en zijn klanten.
Zijn aandacht verschoof naar zijn tweede grote passie: de tuin. Net als in zijn werk besteedde hij er zorg en precisie aan tot in de kleinste details. Bloemperken lagen er strak bij, de buxussen waren tot in perfectie gesnoeid en geen enkel blaadje ontsnapte aan zijn oog.
Verdriet en alleen verder
Op 26 april 2018 overleed Jopie, na bijna zestig jaar huwelijk. Haar verlies liet een leegte achter in het leven van Freek. Sindsdien woont hij alleen in zijn woning aan de Trekweg.
